Punktem wyjścia dla zawartych w tej książce rozważań była potrzeba refleksji nad różnymi formami obecności wieku XIX w naszej współczesności. Paląca wydaje się potrzeba przekroczenia dotychczasowych obiegów wiedzy o kulturze wieku XIX – swoista „próba scalenia” tego, jak kształtuje się wiedza o tym stuleciu, a także jak jest ono czytane, odbierane, przerabiane, wykorzystywane czy przywoływane w różnych obiegach i kultury – od wiedzy profesjonalnej, poprzez literaturę różnych nisz, popularyzację, eseistykę, interpretacje filmowe i serialowe, internet czy gry komputerowe. Obecnie rozpoznania z obiegu naukowego słabo przenikają do innych obszarów kultury – warto choć próbować ten stan rzeczy zmienić. W centrum książki znajduje się najsłynniejsza powieść Bolesława Prusa. Zanim jednak poruszy ona temat Lalki, poświęca nieco uwagi jej autorowi, postaci nieco niedocenianej, uznawanej za nudną, a także bohaterowi powieści, który wydaje się bytem o zdecydowanie mocniejszym statusie w kulturze polskiej. Przy okazji dokonuje też próby odczarowania bohatera, w którym zakochiwały się rzesze czytelników przez całe dziesięciolecia.