Struktura świadectwa i pozycja świadka są od niemal trzech dekad przedmiotem pogłębionego namysłu badaczy i artystów. Niewątpliwie to studia nad Holocaustem i związany z nimi zwrot etyczny przyczyniły się do tego w największym stopniu, co nie oznacza, że Zagłada i genocyd były w zakresie jedynym przedmiotem analizy. Niniejszy tom wieloautorski pod redakcją Agnieszki Daukszy i Karoliny Koprowskiej wnosi w ten kontekst związany z kolejnymi, utrwalonymi fazami humanistycznych dyskusji teoretycznych wątki nowe, jeszcze nie eksplorowane. Zgromadzone tu teksty zdają sprawę z zasadniczej zmiany w rozumieniu pozycji świadka w kulturze w relacji do świadectwa oraz do parezji. Wcześniejsza semantyka zaświadczania, zogniskowana wokół i na figurze ocalałego, włączała w swój porządek nader często także: oskarżanie, upominanie się o sprawiedliwość, zwracanie się przeciw krzywdzącemu jako już-nieobecnemu, dając mu przewagę moralno-epistemiczną. Obecnie już nie antyteza mówienia i języka jest, jak się wydaje, kluczowa u świadka (jako nieludzkiego i postludzkiego), ale naruszanie przez świadectwo uzgodnionych kolektywnych reguł prawdo-mówności. (Prof. dr hab. Tomasz Majewski)